forum
ViaNet Conchology
Newsletter
wtorek, 7 kwietnia 2015
piątek, 8 sierpnia 2014
OLIWKI – przegląd gatunków i form cz.2
Pora na
kolejny zespół oliwek, którego systematyka po wielu zmianach w
chwili obecnej wygląda następująco.
1.
Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea (Roding, 1798)
Gatunek o dużej zmienności powodującej wyodrębnianie kilku form
(dawniej uznawanych za podgatunki lub gatunki). Wszystkie odmiany
posiadają intensywnie pomarańczową aperturę i jasno kremową do
białej wargę zewnętrzną. Podgatunek nominatywny występuje w
wielu formach barwnych, z których część jest zbliżona do
opisanych poniżej podgatunków. Dystrybutorzy zbyt często zmiennie
ubarwione okazy oferują jako podgatunki. Występuje: Indopacyfik na
zachodzie do Tajlandii.
a) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. berti Terzer,1986
Podgatunek o mniejszych rozmiarach (30-35 mm). Bazowa barwa muszli biało-kremowa, pokryta nielicznymi pionowymi i zygzakowatymi liniami o barwie pomarańczowej. Wyrażne dwa spiralne pasy złożone z różowo-wrzosowych plam. Występowanie: centralny Pacyfik, wyspy Marshalla.
b) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. efasciata Dautzenberg, 1927
Tło muszli biało-kremowe, na którym widoczne są tylko szczątkowe fragmenty wzoru. Występowanie:Vanuatu
c) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. magnifica Ducros de Saint Germain, 1857
Muszla w tonacji ciemnobrązowej z nielicznymi przebarwieniami w postaci dużych białawych lub żółtych plam. Występowanie: Filipiny
d) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. masaris Duclos, 1835
Muszla jednolicie jasnobrązowa (ciemnopomarańczowa) na stronie grzbietowej. Od strony otworu występują niewielkie przebarwienia. Występowanie: Wietnam
e) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. lamberti Jousseaume, 1884
Mszla w tonacji jasnokremowej. Pokryta wyraźnymi pionowymi zygzakowatymi liniami w różnych odcieniach brązu do czarnego włącznie. Wyraźne dwa pasy złożone z ciemnoszarych(czarnych) plam. Występowanie: Vanuatu
f) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f.marrati Johnson, 1910
Muszla jednolicie ciemnobrązowa do prawie czarnej. Występowanie: Filipiny
g) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. saturata Dautzenberg, 1927
Muszla ciemnozielona lub zielono-brązowa z drobnym jasniejszym wzorem w postaci siateczki jasniejszych plam. Wyraźne 2 ciemnobrązowe pasy. Występowanie: Vanuatu
h) Oliva (Miniaceoliva) miniacea miniacea f. sylvia Duclos, 1835
Muszla w tonacji ciemnopomarańczowej pokryta wzorem sieci jasnych trójkątów. Wyraźne 2 pasy ciemniejsze od tła. Warga wewnętrzna o pomarańczowym zabarwieniu. Występowanie: Filipiny, Wietnam
2.
Oliva (Miniaceoliva) miniacea tremulina Lamarck, 1811
Gatunek o dużej zmienności powodującej wyodrębnianie kilku form
(dawniej uznawanych za podgatunki lub gatunki). Apertura o zmiennym
ubarwieniu: biała, fioletowa, szara, kremowa, jasno żółtawa, ale
zawsze warga jest ciemniejsza od apertury, przeważnie w odcieniu
pomarańczowym. Występowanie: Ocean Indyjski (Madagaskar, Maskareny,
Malediwy, Sri Lanka, Indie)
a) Oliva (Miniaceoliva) miniacea tremulina f. flammeacolor
Petuch & Sargent, 1986
Typowe ubarwienie: muszla pokryta siatką jasnych plamek,
rozdzielonych ciemniejszymi kreskami, tonacja w różnych odcieniach
pomarańczu I brązu. Widoczne dwa szerokie brązowe pasy. Apertura
jasnokremowa. Warga zewnętrzna i wewnętrzna pomarańczowokremowe,
ciemniejsze od apertury. Występowanie: Indie, Sri Lanka, Madagaskar.
b)
Oliva (Miniaceoliva) miniacea tremulina f. olympiadina Duclos,
1835
Tonacja muszli białoszara z ciemnobrązowym do czarnego szczątkowym
wzorem w formie przebarwień głównie w dolnych partiach muszli.
Apertura białoszara. Występowanie: Mauritius.
c)
Oliva (Miniaceoliva) miniacea tremulina f. tenebrosa Marrat,
1870
Ubarwienie muszli ciemnobrązowe do czarnego z niewielkimi partiami
rozjaśnień. Apertura białoszara. Występowanie: Madagaskar
niedziela, 27 lipca 2014
Oliwki niedoceniana rodzina
Wakacje
to pora odpoczynku i jednocześnie okres wielu mniej lub bardziej
zaplanowanych (zobowiązania rodzinno-towarzyskie) podróży. Dla nas
muszlolubów tylko te miejsca na świecie są atrakcyjne gdzie możemy
spotkać coś nowego do naszych kolekcji. Dlatego z przyjemnością
pozostawiamy zatłoczone plaże nad Bałtykiem naszym drogim rodakom
a sami udajemy się w wirtualną podróż po „naszym” świecie.
Dość długo zastanawialiśmy się nad przewodnim tematem nowej
podróży. Po wielu dyskusjach postanowiliśmy przybliżyć Państwu
aktualną systematykę i uporządkować naszą wiedzę(a przy okazji
i zbiory) o Oliwkach.
Chcielibyśmy ją gorąco polecić wszystkim tym zbieraczom, którzy
mają mało miejsca na ekspozycję zbiorów, ograniczone zasoby
finansowe, które mogą przeznaczyć na hobby oraz zainteresowani są
tworzeniem kolekcji tematycznych przedstawiających zmienność
gatunkową. Oliwki to idealny wybór do takiego typu kolekcji. Jest to bardzo interesująca a jednocześnie dość charakterystyczna
pod względem budowy rodzina ślimaków morskich.
Na
początek oliwkowego serialu kilka zdań wstępu.
Przyjmuje się, że nazwa rodziny Olividae pochodzi od wyglądu
muszli przypominającego nieco owoc oliwki. Muszle są małe lub
średniej wielkości, o mocnej budowie, cylindrycznego kształtu, z
krótką stożkowatą skrętką. Najszerszy ostatni skręt muszli
okrywa wcześniejsze skręty oprócz wierzchołkowych. Poszczególne
skręty połączone są ze sobą kanalikowatymi szwami. Powierzchnia
zewnętrzna (podobnie jak u porcelanek) jest gładka i połyskująca
dzięki okrywaniu jej przez 2 płatowate fałdy płaszcza. Brak w
budowie muszli warstwy konchiolinowej.
W
ramach rodziny Olividae wyróżnia się następujące
rodzaje:
Oliva
– obejmuje 101gatunków i kilkadziesiąt podgatunków oraz form
(dane z 2009).
Najliczniej przedstawiciele tego rodzaju zasiedlają Indo-Pacyfik
– 65 gatunków.
Olivancillaria
– obejmuje 11 gatunków (dane z 2003).
Agaronia
- obejmuje 18 gatunków (dane z 2003).
Olivella
- obejmuje 74 gatunki (dane z 2003).
Jaspidella
- obejmuje 4 gatunki (dane z 2003).
Belloliva
- obejmuje 5 gatunków (dane z 2003).
Ancilla
- obejmuje 34 gatunki (dane z 2003).
Amalda
- obejmuje 60 gatunków (dane z 2003).
Anolacia
- obejmuje 3 gatunki (dane z 2003).
Ancillista
- obejmuje 7 gatunków (dane z 2003).
Ancillus
- obejmuje 6 gatunków (dane z 2003).
Gracilancilla
- obejmuje 2 gatunki (dane z 2003).
Eburna
- obejmuje 3 gatunki (dane z 2003).
Daje to
nam łącznie 331 gatunków oraz dalsze 100-200 podgatunków i form.
Ponieważ,
dysponujemy aktualnymi danymi dotyczącymi rodzaju Oliva dlatego
w pierwszej kolejności zaprezentujemy przegląd gatunków z tego
rodzaju z uwzględnieniem obowiązującej nomenklatury
systematycznej.
Oliva
(Annulatoliva) annulata (Melin, 1791)
Gatunek o
dużej zmienności powodującej wyodrębnianie kilku form (dawniej
uznawanych za podgatunki lub gatunki).
Oliva annulata f. amethystina (Roding, 1798)
Muszla
pokryta wzorami złożonymi z fioletowo-brązowych trójkątów. Wzór
wyraźny, apertura pomarańczowa. Indo-Pacyfik
Oliva annulata f. amethystina (Roding, 1798)
Taiwan Strait in about 40m deep., 41.5 mm
Oliva annulata f. amethystina (Roding, 1798)
Philippines, 29 mm
Oliva annulata f. carnicolor Dautzenberg, 1927
Muszla
czerwono-pomarańczowa lub karminowa bez żadnych wzorów. Apertura
różowa lub pomarańczowo-różowa. Indo-Pacyfik
Oliva annulata f. carnicolor
Dautzenberg, 1927
Philippines Samar, 43 mm
Oliva annulata f. intricata Dautzenberg, 1927
Ma
szarawy lub żółtawy niewyraźny wzór, z którego wyróżniają
się małe czerwonawe trójkąty lub brązowe kropki. Indo-Pacyfik
Oliva annulata f. intricata Dautzenberg, 1927
Philippines, 38 mm
Oliva annulata f. maculata Duclos, 1840
Wysoka
skrętka. Pas fasciolarny pokryty fioletowo-brązowymi dużymi
kropkami. Apertura pomarańczowa. Afryka Wschodnia, Seszele.
Oliva annulata f. maculata Duclos, 1840
http://www.gastropods.com/8/Shell_10928.shtml
Oliva
annulata f. mantichora Duclos, 1840
Wzór na
muszli podobny do ametystiny. Pas fasciolarny pokryty gęstymi
fioletowo-brązowymi kreskami. Indo-Pacyfik
Oliva annulata f. mantichora Duclos, 1835
Philippines Bohol, 41 mm
Oliva annulata f. nebulosa Dautzenberg, 1927
Muszla
pokryta wzorami złożonymi z fioletowo-brązowych trójkątów. Wzór
niewyraźny (jakby pokryty kalusem), apertura pomarańczowa. Pas
fasciolarny bez plam i kresek Indo-Pacyfik
Oliva annulata f. nebulosa Dautzenberg, 1927
Philippines, 29 mm
Autor: Dr. Sławomir Boroń
środa, 11 czerwca 2014
Neritidae polskich wód
Szeroko
rozprzestrzeniona rodzina Neritidae obejmuje gatunki morskie,
słonawowodne, słodkowodne i amfibiotyczne. Dzieli się na dwie
podrodziny Neritinae i Neritilinae. Do Neritinae należy
około 10 rodzajów, spośród których 7 występuje w wodach
słodkich i słonawych strefy umiarkowanej, subtropikalnej i
tropikalnej.
Neritiliinae,
reprezentowane wyłącznie przez rodzaj Neritilia, występują
jedynie w strefie tropikalnej. Europę zamieszkują dwa rodzaje z
podrodziny Neritinae – Theodoxus i Smaragdia. Rodzaj
Theodoxus jest rozprzestrzeniony w Europie, zachodniej Azji i
północnej Afryce. W Europie występuje około 20 gatunków z tego w
Polsce jeden Theodoxus fluviatilis (Linnaeus, 1758) –
rozdepka rzeczna.
Rozdepka rzeczna Theodoxus fluviatilis Linnaeus, 1758
rodzina
Neritidae, podrodzina Neritinae
Zafascynowani paletą barw i kształtów muszli tropikalnych ślimaków, czasem nie zwracamy uwagi na gatunki rodzime. Nie stanowią obiektów naszych kolekcji gdyż zazwyczaj są prawnie chronione. Są niewielkich rozmiarów, delikatne i cienkościenne, szybko tracą barwy gdy wyjmujemy je z wody. Jednak warto mieć wiedzę i świadomość, że obecne są w polskich rzekach i jeziorach czasem należąc do spektakularnych rodzin mięczaków z tropików. Gatunkiem takim jest nasza Rozdepka rzeczna z podrodziny Neritinae
Zamieszkuje litoral różnych typów słodkowodnych i słonawowodnych zbiorników wodnych i cieków: strumienie, rzeki, jeziora, zbiorniki zaporowe, zalewy, estuaria, słonawe wody morskie. Na ogół występuje płytko, w strefie przybrzeżnej, czasami spotkać ją można głębiej, na głębokości kilkunastu-kilkudziesięciu metrów. Preferuje miejsca z wartkim przepływem wody lub wystawione na falowanie, z wodą dobrze natlenioną oraz podłoża kamieniste.
Gatunek
zmienny, na podstawie różnic w budowie i ubarwieniu muszli
wyróżniano dawniej szereg odmian, które w większości są formami
lokalnymi i swoją odrębność zawdzięczają działaniu miejscowych
czynników środowiskowych. Na uwagę zasługuje T. fluviatilis f.
littoralis (L.), charakteryzujący się mniejszymi rozmiarami
(długość do 8 mm), kulistym kształtem i jaśniejszym ubarwieniem,
występujący w wodach słonawych, u nas w Bałtyku. Ubarwienie
– obok muszli jasnych, pokrytych ciemniejszym siateczkowatym
rysunkiem, występują muszle całkowicie czarne lub czarne z jasnymi
deseniami. Tło lub deseń bywają czerwono-fioletowe, a rysunek
rozdzielony na 3 podłużne pasy. Osiąga niewielkie rozmiary ale swym ubarwieniem zachwyci niejednego entuzjastę rodziny Neritidae.
Przegląd zmienności ubarwienia Rozdepki rzecznej Theodoxus fluviatilis (fot. Sławomir Boroń)
Tropikalni pobratymcy
Nerita textilis Gmelin, 1791 Pemba City, Mozambique, 30 mm
Nerita planospira Anton, 1839 Philippines, 24 mm
Nerita albicilla Linnaeus, 1758 Pemba City, Mozambique, 29 mm
sobota, 7 czerwca 2014
W tonacji orange ... rozkolce z Filipin
( fot.1) Chicoreus dodongi Houart, 1995 Capul Island Philippines., 22 mm
Filipiny, archipelag 7107 wysp. Od
północy oblewany wodami cieśniny Luzon, od zachodu wodami Morza
Południowochińskiego. Oddzielony od wyspy Borneo morzem
Sulu oraz morzem Celebes od pozostałych wysp Indonezji. Od wschodu
Filipiny otoczone są wodami Morza Filipińskiego. Na tym rozległym
akwenie wód przybrzeżnych swoje siedlisko znalazły niezliczone
gatunki mięczaków. Jedną z wiodących rodzin co do składu
gatunkowego oraz liczebności osobników są Muricidae. Wśród nich
zaś przepięknie ubarwiony rodzaj Chicoreus i Chicomurex objawia się
licznymi gatunkami w jaskrawym pomarańczowo - czerwonym ubarwieniu.
Stosunkowo niewielkie muszle ok. 40 mm, podobnej barwy i kształtu
niekiedy dostarczają małego kłopotu w prawidłowym oznaczaniu.
Poniżej proponujemy zatem małą prezentację stanowiącą przegląd
wspomnianych gatunków.
(fot.2) Chicoreus nobilis Shikama, 1977
Palawan Isl. Philippines, 40 mm
Palawan Isl. Philippines, 40 mm
Zmienność kształtu w obrębie rozkolców z Filipin często wykorzystywana jest do oferowania muszli pod inną nazwą stanowiącą synonim, który świadomie sugeruje inny gatunek celem podniesienia wartości muszli. Dlatego w oparciu o najnowszą i mającą duży ciężar gatunkowy publikację chcemy Państwu zaproponować uporządkowanie swoich kolekcji. Omawiana pozycja literatury to: FOSSIL AND RECENT MURICIDAE OF THE WORLD- PART MURICINAE – D. MERLE; B. GARRIGUES; J-P. POINTIER – CONCHBOOKS 2011. Zgodnie z tym opracowaniem:
gatunek: Chicoreus artemis Radwin &D’Attilio, 1976 to synonim prawidłowej nazwy Chicoreus aculeatus (Lamarck, 1822)
gatunek: Chicoreus saltatrix Kuroda, 1964 to synonim prawidłowej nazwy Chicoreus rossiteri (Crosse, 1872)
gatunek: Chicoreus penchinati Crosse, 1861 to synonim prawidłowej nazwy Chicoreus strigatus (Reeve, 1849)
gatunek: Murex crocatus Reeve, 1845 to synonim prawidłowej nazwy Chicoreus banksii (Sowerby, 1841).
(fot.3) Chicoreus aculeatus (Lamarck, 1822) Pamilacan island,Bohol,Phils, 40 mm,
często oferowany jest pod błędną nazwą Chicoreus artemis.
często oferowany jest pod błędną nazwą Chicoreus artemis.
Podobnie sprawa wygląda z Chicoreus rossiteri, którego forma o opadających wyrostkach widoczna poniżej (fot.5), chętnie i błędnie opisywana jest jako Chicoreus saltatrix.
(fot.4) Chicoreus rossiteri (Crosse, 1872) Balut Island Philippines, 40 mm
(fot.5) Chicoreus rossiteri Crosse, 1861 Philippines, 38 - 39 mm
Dwa kolejne zdjęcia to Chicoreus strigatus, jednak mniej typowe formy (fot.7) często oferowane są pod nazwą Chicoreus penchinati
(fot.6) Chicoreus strigatus (Reeve, 1849) Palawan Philippines, 30 mm
(fot.7) Chicoreus strigatus (Reeve, 1849) Palawan, Philippines, 41 mm
(fot.8) Chicoreus orchidiflorus Shikama, 1972 Philippines, 25 mm

(fot.9) Chicoreus superbus Sow. 1841 Calituban island,Bohol,Philippines., 66 mm
Synonim (gr. synōnymos = równoimienny) – wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu, lub na tyle zbliżone, że można nim zastąpić to drugie w odpowiednim kontekście (auto – samochód). Synonimia może dotyczyć konstrukcji składniowych (mówić wiersz – mówić wierszem), form morfologicznych (profesorowie – profesorzy) i leksemów. Tyle mówi semantyka i to też powód pewnego zamieszania.
W systematyce świata ożywionego synonim nie jest określeniem równoważnym. To kolejna nazwa gatunkowa nadana już wcześniej opisanemu gatunkowi przez innego autora. W wiekach ubiegłych (po Linneuszu) kontakt między naukowcami był mocno ograniczony. Publikacje naukowe ukazywały się w niewielkich nakładach i często były trudnodostępne. Dlatego krążyło wiele nazw nadanych przez różnych autorów dla tego samego gatunku. Naczelnym zadaniem Komitetu Nomenklatury Zoologicznej było właśnie posprzątanie w tej naukowej stajni Augiasza. Krok po kroku porządkowane są poszczególne grupy zwierząt i przywracane nazwy gatunkowe nadane po raz pierwszy przez naukowców. Jeśli w trakcie weryfikacji systematycznej przynależności zmieniono nazwę rodzajową na inną to nazwisko autora pierwszego określenia gatunku podaje się w nawiasie. W publikacjach naukowych zawsze po obowiązującej nazwie gatunkowej podaje się spotykane synonimy zebrane z całej dostępnej literatury. W dobie Internetu praca ta jest znacznie łatwiejsza i postępuje szybciej. Niestety wielu dystrybutorów muszli posiadając niepełną wiedzę systematyczną lub ze względów czysto marketingowych z uporem używa synonimów wprowadzając mniej wytrawnych zbieraczy na pole minowe. Cieszymy się, że mamy nowy gatunek tylko, czemu jest on taki podobny to innego gatunku w naszej kolekcji?
Życzymy rozwagi w zakupie nowych okazów do kolekcji i dużej ostrożności w przyjmowaniu określenia nazwy gatunkowej stosowanej przez dystrybutora jako prawdy objawionej. My też mamy często wiele wątpliwości i rozterek. Z tego względu nasza baza w ViaNet Conchology podlega nieustannej weryfikacji.
Jeśli mają Państwo jakieś wątpliwości, co do oznaczenia posiadanych okazów prosimy o fotografię a postaramy się pomóc. Mamy sporo najnowszej literatury i poświęcamy naszemu hobby po kilka godzin dziennie a oznaczanie trudnych przypadków to jak praca detektywistyczna – dająca wiele satysfakcji i gruntująca naszą wiedzę. Zainteresowanych prosimy o kontakt na adres: vianetconchology@wp.pl
Zapraszamy do dalszego przeglądu filipińskich rozkolców ...
(fot.8) Chicoreus orchidiflorus Shikama, 1972 Philippines, 25 mm

(fot.9) Chicoreus superbus Sow. 1841 Calituban island,Bohol,Philippines., 66 mm
(fot. 10) Chicoreus banksii (Sowerby, 1841) Pangutaran Island,Philippines, 56 mm
W przypadku tego gatunku o widocznym powyżej ubarwieniu stosuje się nazwę Chicoreus banksii f. crocatus Reeve, 1845

(fot.11) Chicomurex venustulus Rehder & Wilson, 1975 Aliguay island,Philippines., 49 mm
(fot.12) Chicomurex venustulus Rehder & Wilson, 1975 Philippines, 52 mm
(fot.13) Chicoreus trivialis A. Adams, 1854 Bohol Philippines, 45 mm
(fot.14) Chicomurex laciniatus Sowerby, 1841 Olango island,Cebu,Philippines., 54 mm
(fot.15) Chicoreus ramosus orange Young Linnaeus, 1758
Olango island,Cebu,Philippines., 67 mm
Jaskrawe, pomarańczowe barwy przybiera niekiedy Chicoreus ramosus, jednak najczęściej dotyczy to okazów młodocianych, czasem nawet w pełni wykształconych jak na (fot. 16)
(fot.16) Chicoreus ramosus orange spines Linnaeus, 1758 Olango island,Cebu,Philippines., 146 mm
(fot.17) Hexaplex cichoreum Gmelin, 1791 Philippines Palawan, 98 mm
Nawet zwykle czarny, ciemną brązowy, pasiasty Hexaplex cichoreum potrafi wytworzyć oryginalną formę barwną o pomarańczowo zabarwionych wyrostkach.
(fot.17) Hexaplex cichoreum Gmelin, 1791 Philippines Palawan, 98 mm
Nawet zwykle czarny, ciemną brązowy, pasiasty Hexaplex cichoreum potrafi wytworzyć oryginalną formę barwną o pomarańczowo zabarwionych wyrostkach.
Subskrybuj:
Posty (Atom)